Zespół Opieki Zdrowotnej w Knurowie 2 2 2 2 2

Rodzicu pamiętaj

Nie podawaj dziecku słodyczy na pocieszenie czy w formie nagrody za dobre zachowanie.
Naucz dziecko po jakie zdrowe przekąski może sięgać w ciągu dnia i zadbaj o ich wcześniejsze przygotowanie.
Nie kupuj dziecku słodkich napojów, naucz je pić wodę.
Daj dziecku dobry przykład.
Zapewnij dziecku odpowiednią aktywność fizyczną.
Czytaj etykiety produktów - wybieraj żywność z mniejszą zawartością cukru.
Gdy zaobserwujesz u dziecka pierwsze objawy cukrzycy, koniecznie udaj się do lekarza rodzinnego w celu wykonania badania poziomu glukozy na czczo.

 Cukrzyca typu 1

Czym się charakteryzuje?

Wynika z niedoboru lub całkowitego braku insuliny, wytwarzanej przez komórki trzustki, z powodu ich niszczenia przez układ odpornościowy. Insulina ma za zadanie transport cukru z krwi do komórek ciała. Cukrzyca typu 1 wymaga podawania choremu insuliny podskórnie, aby utrzymywać prawidłowy poziom cukru we krwi.

Niepokojące objawy

Nadmierne pragnienie.
Częste oddawanie dużych ilości moczu, także w nocy.
Zmęczenie, apatia.
Chudnięcie.
Zajady w kącikach ust.
Zapach acetonu z ust.
Zaburzenia widzenia.

Profilaktyka

Aktualnie cukrzycy typu 1 nie można zapobiec, można jedynie opóźnić jej początek. Przypuszcza się, że niektóre czynniki środowiskowe mogą mieć wpływ na inicjowanie choroby u dzieci z predyspozycją genetyczną. Dlatego warto obniżać czynniki ryzyka przez:

unikanie infekcji i prawidłowe ich leczenie;
podawanie dziecku witaminy D (w ilości uzgodnionej z lekarzem);
unikanie stresu;
karmienie piersią i unikanie zbyt wczesnego (przed czwartym miesiącem życia) lub zbyt późnego (powyżej szóstego miesiąca życia) rozszerzania diety;
unikanie nadmiaru cukrów i węglowodanów oraz pokarmów wysokoprzetworzonych (o wysokim indeksie glikemicznym).

 Cukrzyca typu 2

Czym się charakteryzuje?

To przewlekłe schorzenie metaboliczne, które zaburza mechanizmy wykorzystania glukozy w organizmie. U jego podłoża leży tzw. insulinooporność (oporność ciała na insulinę). W jej efekcie, organizm produkuje nadmierne ilości hormonu - insuliny, co prowadzi do niewydolności trzustki.

Niepokojące objawy

Zwykle przypadkowo stwierdzone podwyższenie glukozy we krwi.
Otyłość.
Przebarwienia skóry na szyi, w dołach pachowych i pachwinach.
Zmęczenie, senność.
Pogorszenie ostrości wzroku.
Infekcje intymne.

Profilaktyka

Kluczowe w profilaktyce cukrzycy typu 2 są aktywność fizyczna i ukształtowanie u dzieci prawidłowych nawyków żywieniowych tj.:

regularne spożywanie posiłków (4-5 posiłków co 3-4 godziny);
niedopuszczanie do przegłodzenia lub przejedzenia;
picie odpowiedniej ilości wody;
jedzenie węglowodanów złożonych (produkty pełnoziarniste - z tzw. „ciemnej mąki”, warzywa, nasiona roślin strączkowych);
unikanie węglowodanów prostych (znajdują się np. w słodyczach, słodzonych napojach, produktach zbożowych z pełnego przemiału - z tzw. „białej mąki”, ale także w owocach i produktach mlecznych);
ograniczenie niezdrowych przekąsek (np. chipsów), żywności przetworzonej (zawierającej sztuczne barwniki, konserwanty, dużo cukru, soli i tłuszczu).

Otyłość to nieprawidłowe i nadmierne gromadzenie się tłuszczu w organizmie, które może mieć negatywny wpływ na zdrowie.

Do określenia prawidłowości masy ciała u dzieci do ukończenia osiemnastego roku życia stosowane są tabele lub siatki centylowe (osobne dla chłopców i dziewcząt). Zgodnie z obowiązującą definicją WHO:

• nadwaga występuje gdy wartość wskaźnika jest równa lub większa od 85 centyla;

• otyłość występuje gdy wartość wskaźnika przekracza 95 centyl.

Nadwagi dziecka nie można lekceważyć, bo nadwaga to tzw. przedotyłość / stan przedotyłościowy.

 Czynniki rozwoju otyłości

Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, takie jak nieregularne spożywanie posiłków, zbyt duże porcje, zbyt mała ilość warzyw i owoców, spożywanie napojów słodzonych oraz żywności przetworzonej, podjadanie kalorycznych przekąsek.
Zbyt mała aktywność fizyczna i siedzący tryb życia.
Czynniki psychologiczne (stres, depresja, napięcie emocjonalne).
Rodzinne skłonności do otyłości.
Predyspozycje genetyczne.

Niektóre konsekwencje zdrowotne otyłości mogą pojawić się w dzieciństwie, większość jednak pojawia się w wieku dorosłym.

• Aktywność fizyczna – 60 minut dziennie.

• Spożywanie regularnie 4-5 mniejszych posiłków w ciągu dnia w gronie rodzinnym, a nie przed telewizorem.

• Zwiększenie spożycia pieczywa pełnoziarnistego, grubych kasz, płatków owsianych, warzyw i owoców odpowiednio do wieku dziecka.

• Ograniczenie spożycia przetworzonych produktów zbożowych (białe pieczywo, makarony pszenne), słodyczy i wysokokalorycznych przekąsek.

• Zastąpienie napojów słodzonych i soków wodą mineralną. • Dbanie o odpowiednią długość i jakość snu.

• Wspieranie emocjonalne dzieci i zaangażowanie całej rodziny we wprowadzane zmiany.

Darmowe plany żywieniowe dostępne są na www.diety.nfz.gov.pl a zestawy ćwiczeń na kanale YouTube Akademii NFZ.